Sert çekirdekli meyvelerde çiçek Monilyası (Monilinia laxa) kayısı, şeftali, kiraz, erik, vişne ve bademde önemli kayıplara yol açabilen bir fungal hastalıktır. Hastalık etmeni konukçu bitkinin özellikle çiçek, çiçek sapı, sürgün ve en son olarak ta meyveleri hastalandırır.
İlkbahar aylarında püstüller ve spor kitleleri halinde çevreye yayılır. Nemli havalarda çiçekler üzerinde spor kitleleri gözle görülebilirken, enfeksiyona uğramış çiçekler kahverengi bir renk alır. İlerleyen zamanlarda ise hasta çiçekler çiçek sapları üzerinde kıvrılıp kuruyarak zamk akıntısı ile birlikte dallar üzerinde asılı kalır. Hastalık etmeni çiçekten sonra çiçek sapından sürgün ve dallara en son olarak ta meyveyi hastalandırır. Hastalık ince sürgünlerin tamamen kurumasına, kalın sürgünlerde ve dallarda ise kanser yaraları oluşmasına ve dalların uçtan geriye doğru kurumasına yol açar. Yağışlı ve nemli hava koşullarında kanser yaraları üzerinde zamklama da görülür.
Hastalık etmeni yağışlarla birlikte yayılım gösterdiği için yağışın fazla olduğu yıllarda hastalık şiddetinin yüksek olma ihtimaline karşı kültürel önlemlere özel bir önem vermek gerektirir. Bunun için öncelikle hastalığın görüldüğü alanlarda enfekteli sürgün ve dalların kesilerek imha edilmesi ve mumyalaşan meyvelerin toplanarak toprağa gömülmesi bir sonraki yılda enfeksiyon kaynaklarının azaltılması ve hastalığın yenide oluşmaması açısında büyük önem arz etmektedir.
Monilya hastalığına karşı her yıl koruyucu önlem almak gerektiği için ağaçlarda çiçeklenme %5-10 olduğu dönemde 1. İlaçlama, % 90-100 olduğu dönemde 2. İlaçlama olmak üzere iki İlaçlama yapmak gerekmektedir. Mücadelenin başarılı olması için ilaçlamaları tam zamanında ve farklı etken maddesi olan ilaçların atılması ve kültürel önlemlerin azami derecede alınması ayrıca büyük önem arz etmektedir.
ÖNEMLİ BİLGİ: Bakanlığımızın teknik talimatında belirtildiği üzere kayısı bahçelerinde görülen Monilya hastalığına karşı çiçeklerin %5-10 açtığında 1. İlaçlama, çiçeklerin %90-100'ü açtığında 2. İlaçlama yapılması gerekir. Ancak üreticilerimiz bazen ekonomik bazen de iş yoğunluğu nedeniyle tek ilaçlama yapmaktadırlar. İlimizde içinde bulunduğumuz Şubat-mart ayları nem ve sıcaklık değerleri açısında büyük değişiklik gösterebilmektedir. İklimde yaşanabilecek hızlı değişim meyve bahçelerinde görülen hastalıkları tetiklemektedir. Bundan dolayı üreticilerimizin kayısı bahçelerinde çiçek Monilyası hastalığının olmaması için mutlaka 2 defa, zamanında ve her yıl kullandıkları ilaçları değiştirerek kayısıya ruhsatlı bir kimyasal preparatla ilaçlama yapmaları büyük önem arz etmektedir. Yine aynı şekilde meyvemizde çil hastalığın oluşmaması için de üreticilerimizin meyvenin kürkten sıyrılma dönemini takip etmeleri ve mücadele için geç kalmamaları gerekir. Ancak mevsim yoğun yağışlı geçerse üreticilerimiz Çil ilacını mutlaka tekrarlamalıdır. Bu bağlamda üreticilerimizin ilaçlama yapmadan önce İl ya da İlçe müdürlüklerine uğrayıp üretici kayıt defterini alıp, teknik elamanlara kullanacakları ilaçları reçete ettirmeleri ihracata engel teşkil eden kalıntı riski açısında da büyük öneme haizdir.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur.
Tahir MACİT
TARIM VE ORMAN İL MÜDÜRÜ