2011 yılından beri ilimizdeki kayısı bahçelerine büyük zarar veren Erik Koşnili (Kabuklu bit) ile mücadele için üreticilerimiz çok yoğun olarak İl Müdürlüğümüze müracaat etmektedirler. 2017 yılı sonu itibariyle ilimizde Battalgazi, Yeşilyurt, Kale, Yazıhan, Akçadağ ve kısmen de Darende ilçelerimizde bu zararlının yoğunluğu azalmakla birlikte halen bir potansiyel tehlike olarak karşımızda durmaktadır. Çiftçilerimizin doğru zamanda ve bilinçli bir şekilde mücadele etmeleri için bu zararlının biyolojisini çok iyi bilmeleri gerekir. Bu zararlının biyolojisi ve mücadele şekli aşağıda anlatılmıştır.
Tanımı ve Yaşayışı
Ergin dişi yarım küre şeklinde, bombelidir. Renk koyu kahverengi veya parlak koyu esmerdir. Kışı ikinci dönem nimf halinde geçirir. Mart sonunda havaların ısınmasıyla birlikte gelişmeye başlayan nimfler, nisan sonunda ergin olur. Mayıs ayından itibaren yumurtalar görülmeye başlar. Bir dişi kabuğunun altında 2000-3000 yumurta bulunabilir. İlimizde ilk hareketli nimfler Mayıs sonu veya Haziran başlarında görülebilir.
Zarar Şekli
Erik koşnili, gövde ve kalın dallarda koloniler oluşturur. Ergin ve nimflerin beslenmesi sonucu ağaçları zayıflatıp, dalları kurutmak ve yoğun tatlımsı madde salgılamak suretiyle iki şekilde zarar yapar. Emgi sonucunda dallarda ağaç tarafından salgılanan zamk akıntısı meydana delir. Salgılanan tatlımsı madde sürgün, yaprak ve meyvelere bulaştığında yaprakların solunumunu engellemekte ayrıca; meyvelerin üzerinde mantar geliştirerek meyve kalitesini bozmaktadır.
Zararlı Olduğu Bitkiler
Sert çekirdekli meyve ağaçlarında bulunur. En çok eriklerde görülür. Malatya ilinde kayısı ağaçlarında yoğun olarak görülmektedir.
Mücadele Yöntemleri
Kültürel Önlemler
Bulaşıklığın çok yüksek olduğu yerlerde kış sonu veya ilkbahar başında yoğun bulaşık dallar kesilip budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Ayrıca ağaçların kuvvetli bulundurulması, bakım işlemlerinin titizlikle yapılması ve sık dikimden kaçınılması da genel kültürel önlemler arasında sayılabilir.
Kimyasal Mücadele
Nimfler ergin döneme geçmeden önce (mart sonu-nisan başı) yazlık ilaçlar ile ilaçlama yapılmalıdır. İlimizde yazlık yağlarla mücadele zamanı meyvenin kürkten çıkma dönemi olan çil ilaçlaması sonrasındaki dönemdir. Hava sıcaklığı 5 C 0 den yüksek, 29 C0 den düşük olmalıdır. Yazlık yağlarla ilaçlanacak kayısı bahçelerinde ilaçlamadan 20 gün öncesi ve sonrasında Captan terkipli ve kükürt içerikli ilaçlar kullanılmamalıdır. Kayısı bahçelerinde yapılan yazlık yağ mücadelesi ağaçların yapraklı dönemine denk geldiği için ayrıca; tam olarak tüm yüzeyi kaplama şeklinde ilaçlı mücadele yapılamadığından istenilen başarı elde edilememiştir.
Bu sebepten dolayı bahçesinde bir önceki yıldan kabuklu bit zararı varsa bu çiftçilerimizin, kışlık yağ ile mücadele yapması daha etkili bir sonuç almasını sağlayacaktır. Bu dönemde ağaçlarımız yapraksız olduğu için ilaç bütün yüzeylere rahatça ulaşacaktır. Kışlık yağlarla mücadele zamanı çiçeklenmeden 2- 3 hafta öncesidir. Ağaçlarımızda fitotoksite olmaması için üreticilerimizin mücadele zamanını çok iyi belirlemeleri, sıcaklığın 4-14 derece arasında olmasına dikkat etmeleri, Bordo bulamacı, kükürt, kaptan ve başka bir ilaçla karıştırmamaları ve tüm yüzeyi kaplayacak(Özellikle alt dallar) şekilde iyi bir ilaçlama yapmaları önem arz etmektedir.
Kışlık yağlarla ve yazlık yağlarla ilaçlama yapılmamış ise ilk dönem nimflere karşı yumurtlama döneminde (genellikle Nisan başı ve ortaları) ya da kabuk altından hareketli nimflerin çıkışları takip edilerek, ilk çıkışlardan 15-20 gün sonra veya hareketli nimflerin çıkış oranı %60'a ulaştığında ilaçlama yapılmalıdır. İlimizde bu dönem sıcaklığa bağlı olarak genellikle Mayıs sonu veya haziran başıdır.
Önemli not: Bildiğimiz gibi kayısımız ihracat ürünüdür. İhracata giden ürünlerde kesinlikle ilaç kalıntısının olmaması gerekir. Aksi takdirde ürünümüz geri dönmekte bu da Malatya kayısını olumsuz etkilemektedir. İl Müdürlüğü olarak hasat öncesi aldığımız kayısı numunesinin bir kısmında Erik Koşnili için reçete almadan rastgele kullanılan ilaçlardan dolayı kalıntı çıkmış olup bunlara karşı cezai işlem uygulanmıştır.
Kayısımızda kesinlikle ilaç kalıntısının olmaması için üreticilerimizin, bu yıl Erik Koşnili ile mücadele yapacaklarsa mutlaka İl ve İlçe Müdürlüğümüze uğramaları ve reçete yaptırmaları büyük önem arz etmektedir.
Kimyasal Mücadelede kullanılan ilaçlar ve dozları
| Etkili Madde'nin Adı ve Oranı | Formulasyonu | Doz (100 Litre Suya) | İlaçların Kullanılacağı Dönem |
| Malathion , 190 gr/l | EC | 300 ml | Mayıs sonu –Haziran başında Kabuk altından çıkan hareketli nimfler %60'a ulaştığında |
| Malathion , %25 | WP | 300 gr | |
| Thiacloprid 240g/l | OD | 40 ml | Çiçeklenme sonrası 1. Dönem nimf popülasyonun yüksek olduğu Nisan ortasından Mayıs ortasına kadar, dişilerin %60-70 oranında yumurtladığı dönemde |
| Cypermethrin 250g/l | EC | 30 ml | |
| Kışlık yağ (4g/l 4 g/l Imidacloprid + 704 g/l Mineral yağ | SC | 2,5 Lt | ( Çiçeklenmeden 3- hafta önce) |
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Tahir MACİT
Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü V.